Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn. Websites als Unsplash, Pixabay, Pexels.com en Freepik waar je naar hartenlust gratis afbeeldingen kunt downloaden voor je website. En laten we eerlijk zijn, een hoop van die afbeeldingen zijn nog behoorlijk stijlvol ook. Maar let op – er zijn risico’s verbonden aan deze ogenschijnlijk onbeperkte bron van visuele content. Risico’s die je misschien over het hoofd ziet.
In deze wereld waarin we bijna alles online doen, zijn afbeeldingen superbelangrijk geworden om bezoekers naar je website te trekken en de boodschap van je site extra kracht bij te zetten. Gratis afbeeldingen lijken dan de perfecte oplossing, zeker voor kleinere bedrijven of bloggers die op de centen moeten letten. Maar waar vaak niet bij wordt stilgestaan, is dat het gebruik van deze afbeeldingen ook risico’s met zich meebrengt.
In deze blog wil ik je meenemen in de verborgen risico’s bij het gebruik van gratis afbeeldingen van het internet. We hebben het dan over dingen als mogelijke juridische problemen, maar ook over hoe het je merkimago kan schaden. Ik geef je praktische tips om deze risico’s te verkleinen en hoe je slim afbeeldingen kunt kiezen voor je online projecten.
Dus, voordat je je laat verleiden door het idee van gratis afbeeldingen, is het echt belangrijk dat je je bewust bent van de mogelijke valkuilen die achter deze gratis bron schuilen.
Inhoud
Over gratis afbeeldingen en waarom ze zo tof zijn
Gratis afbeeldingen zijn inderdaad geweldig. Vooral vanwege de prijs (want hey, gratis!). Er zijn dan ook veel websites te vinden waar je deze gratis afbeeldingen kunt vinden. Een uitgebreide lijst vind je in de blog van Anne Raaymakers: https://www.anneraaymakers.nl/50-sites-voor-gratis-afbeeldingen/.
Sites als Pixabay, Pexels en Freepik zijn net schatkisten vol gratis visuele inhoud die je kunt gebruiken voor van alles en nog wat – denk aan blogposts of bedrijfspresentaties. Deze bronnen kunnen jouw redder in nood zijn als je je online aanwezigheid wilt boosten, zonder dat je daarvoor diep in de buidel hoeft te tasten voor dure stockfoto’s.
Klinkt perfect, toch? Maar voordat je aan de slag gaat met de gratis afbeeldingen, lees eerst even verder.
Allereerst: wat is Copyright ook alweer?
Copyright, of ook wel auteursrecht, is heel belangrijk. Het beschermt de rechten van de mensen die allerlei creatieve dingen maken en geeft hen controle over hun eigen creaties. Of je nou schrijft, muziek maakt, kunstwerken creëert of films produceert, door het copyright heb je de juridische bescherming die je nodig hebt om je geesteskind veilig te stellen. Het zorgt ervoor dat mensen aangemoedigd worden om frisse ideeën en werken te creëren, omdat ze weten dat ze zelf kunnen bepalen hoe hun creaties gebruikt en verspreid worden.
En laten we duidelijk zijn, we zijn helemaal vóór copyright. Creators zouden beloond moeten worden voor hun harde werk. Copyright stimuleert creativiteit en vooruitgang. Kunstenaars en schrijvers zijn vaak meer geneigd en in staat om de tijd, energie en middelen te steken in het maken van nieuwe werken als zij daar een eerlijke financiële beloning voor terugkrijgen. Dus als je erover denkt om afbeeldingen van andere mensen online te gebruiken, dan is het wel zo netjes om daar ‘gewoon’ voor te betalen.
Wat heeft dit met gratis afbeeldingen te maken? Die zijn toch gratis?
Het kan tricky zijn om foto’s van sites zoals Unsplash en Pixabay te gebruiken. Je zou denken dat je veilig zit omdat deze sites zeggen dat hun foto’s vrij zijn van copyright. Maar hier zit de adder onder het gras: er is niemand die checkt of degene die de foto uploadt ook echt de eigenaar is. Dus, je kunt nooit 100% zeker zijn dat de foto’s die je downloadt ook écht rechtenvrij zijn.
Dus zelfs als je denkt slim te zijn door foto’s te gebruiken van sites die zeggen dat ze vrij van auteursrechten zijn, kun je nog steeds in de problemen komen. Want stel dat de uploader inderdaad niet de rechthebbende was van de foto, en de échte fotograaf bij je aanklopt, dan zal Pixabay niet thuis geven. Nu denk je misschien dat dit wat vergezocht is. In dat geval raad ik je aan om toch echt even verder te lezen. Want helaas is dit niet zo vergezocht als we zelf eerst ook dachten.
Maar zelfs als de foto wordt geüpload door de daadwerkelijke fotograaf, dan zijn er nog zaken die je niet mag vergeten. Staan er mensen op de foto? Hebben zij toestemming gegeven? Staan er zaken op de foto die belast zijn met een trademark? Denk aan de Eiffeltoren, of de Empire State Building in New York.
Copyright Trolls
Ik wil het nu met je hebben over Copyright Trolls. Dat zijn bedrijven die worden ingehuurd door andere bedrijven of individuen die rechten hebben op afbeeldingen, muziek, films en ander creatief materiaal. In deze blog richten we ons met name op afbeeldingen.
Wat ze doen is vrij pittig: ze bewaken die rechten op een nogal agressieve manier. De Copyright Trolls struinen op geautomatiseerde manier over het internet (technische term: crawlen), op zoek naar de afbeeldingen van hun klanten. Als ze zo’n afbeelding hebben gevonden, sturen ze een mail naar de eigenaar van de website, waarin ze een vergoeding eisen voor het onbetaald gebruiken van het werk van afbeeldingen. Zelfs als je voor deze afbeelding hebt betaald. Het is dan aan jou om aan te tonen dat je de afbeelding terecht gebruikt.
Kun je dat niet? Dan gaan ze verder. Dat kan variëren van het sturen van dreigbrieven waarin ze eisen dat je een flinke som geld betaalt, tot het aanspannen van een volledige rechtszaak om schadevergoeding te eisen. In de praktijk valt er vaak wel te onderhandelen over de vergoeding. Het lijkt het er dan ook op dat deze Copyright Trolls vooral uit zijn op het maken van winst door schikkingen af te dwingen.
Dit fenomeen, de Copyright Trolls, is de laatste jaren in de schijnwerpers komen te staan. Sommige van deze partijen staan erom bekend dat ze heel agressief te werk gaan en vooral individuen en kleine bedrijven als doelwit hebben. Daarom is het zo belangrijk dat jij als individu of organisatie goed op de hoogte bent van je rechten en verantwoordelijkheden als het gaat om auteursrecht. Zo kun je jezelf beschermen tegen mogelijk misbruik door deze Copyright Trolls.
Voor een paar voorbeelden van hoe deze Copyright Trolls werken, lees deze blogs:
- Copyright Troll Demands I Pay $44,000… Here’s What Happened
- The COPYTRACK saga — a cautionary tale
- How using Unspash got this photographer into legal trouble
Je krijgt een e-mail van een Copyright Troll, wat nu?
Belangrijk: Wij zijn geen juristen. Elke situatie is uniek. Het is daarom altijd verstandig om juridisch advies in te winnen als je te maken krijgt met een conflict met een Copyright Troll.
Wat moet je doen als je een e-mail krijgt van een Copyright Troll? De eerste gedachte die in je opkomt is mogelijk: “Dit moet nep zijn, phishing of iets vergelijkbaars.” Je eerste instinct zou kunnen zijn om het te negeren. Maar dat is niet de juiste reactie! Het is cruciaal dat je deze situatie serieus neemt en er op een verstandige manier mee omgaat.
Laten we de belangrijke stappen doornemen die je in deze situatie dient te overwegen:
- Negeren is geen optie
Het is gemakkelijk om te denken dat als je het negeert, het vanzelf weggaat. Dat is echter niet het geval. Sterker nog, dit kan de situatie juist erger maken. Het eerste wat je dus moet doen, is de e-mail serieus nemen. - Analyseer de situatie
Controleer of je een geldige licentie hebt voor het afbeelding waarop de claim betrekking heeft. Als dat inderdaad zo is, zorg er dan voor dat je deze licentie kunt tonen. Dit kan een snelle manier zijn om de zaak op te lossen. - Geen licentie? Verwijder de afbeelding
Als blijkt dat je geen geldige licentie hebt voor de betreffende afbeelding, verwijder deze dan zo snel mogelijk van je website of stop met het gebruik ervan op een andere manier. Dit kan verdere problemen voorkomen. - Tijd voor dialoog
Indien je werkelijk inbreuk maakt op het auteursrecht en je kunt geen geldige licentie voorleggen, overweeg dan om in gesprek te gaan met de Copyright Troll. Een open en respectvolle dialoog kan de weg naar een oplossing effenen. - Ga in onderhandeling en streef naar een compromis
Zoals vaak het geval is, zijn Copyright Trolls bereid om te onderhandelen en tot een financiële schikking te komen. Dit kan een efficiënte manier zijn om het geschil te beëindigen. Zorg er wel voor dat je eventuele afspraken schriftelijk vastlegt en dat je juridisch advies inwint voordat je met een overeenkomst instemt. - Zie het als een leermoment
Gebruik deze situatie als een kans om te leren. Zorg ervoor dat je in de toekomst grondig onderzoek doet naar de oorsprong van afbeeldingen voordat je ze gebruikt, en zorg ervoor dat je altijd in overeenstemming handelt met auteursrechten en licenties.
Extra tip: Arnoud Engelfriet, een bekende Internetjurist, heeft een blogartikel geschreven hoe je het beste met bedrijven als Copytrack om kunt gaan. Het uitgangspunt bij het bepalen van de schadevergoeding, zijn de gemiste licentie-inkomsten.
Zijn tip is als volgt:
zoek zelf uit wat de foto écht kost, en betaal dat met 25% opslag (jurisprudentie). Ga niet in discussie, zij hebben geen énkele interesse in jouw argumenten en ze gaan nooit van z’n leven erkennen dat het bedrag omlaag mag. Maak het bedrag dus over en negeer de discussie. Dat werkt, ik ken niemand die vervolgens voor het verschil (hun eis minus jouw betaling) is aangeklaagd.
Arnoud Engelfriet, artikel Duits bedrijf vindt honderden auteursrechtenschendingen per week, claimt geld bij Nederlands mkb
Lees vooral het hele artikel op de website van Arnoud. Ondanks de soms taaie onderwerpen, zijn zijn blogs heel toegankelijk en prettig leesbaar.
Wat kun je doen om het risico te beperken?
Een simpele en effectieve manier om gedoe met auteursrechten te voorkomen, is gewoon betalen voor de foto’s die je gebruikt. Er zijn veel top websites, zoals DepositPhotos en Shutterstock, waar je een brede selectie van topkwaliteit afbeeldingen kunt vinden voor commercieel gebruik. Als je betaalt voor foto’s, krijg je niet alleen toegang tot kwalitatief goede content, maar je verlaagt ook het risico op juridische strubbelingen.
Een gouden tip die ik je wil meegeven is om altijd te onthouden waar je je foto’s hebt gekocht en om je aankoopbewijzen goed te bewaren. Dit kun je al heel eenvoudig doen in Excelsheet of een Google Sheets documentje. Dit kan superbelangrijk zijn als je ooit te maken krijgt met een auteursrechtkwestie of een aanvaring hebt met een Copyright Troll.
Websites zoals Appsumo hebben ook vaak leuke deals en aanbiedingen voor goedkope bundels met afbeeldingen van DepositPhotos. Dat kan een fijne manier zijn om toegang te krijgen tot kwalitatief goede visuele content voor je projecten voor een scherpe prijs, en ook nog eens met goed geregelde rechten.
Kortom, door een beetje te investeren in betaalde afbeeldingen en zorgvuldig met je aankoopgegevens om te gaan, kun je de risico’s van auteursrechten verminderen en zorgen voor legaal gebruik van visuele content voor je online projecten.
Denk out of the box: laat AI je afbeeldingen maken
Ben je op zoek naar iets echt unieks en wil je graag helemaal out of the box denken? Dan zou je eens kunnen kijken naar het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om je eigen afbeeldingen te maken. Deze innovatieve aanpak zorgt ervoor dat je volledig originele afbeeldingen kunt maken, zonder dat je je zorgen hoeft te maken over auteursrechten.
Bij AI-gestuurde afbeeldingengeneratie worden geavanceerde algoritmes en neurale netwerken gebruikt om visuele content te produceren die specifiek aansluit bij jouw wensen. Enkele pluspunten van het gebruik van AI voor het maken van afbeeldingen zijn:
Helemaal uniek
AI kan afbeeldingen genereren die volledig uniek zijn, omdat ze niet gebaseerd zijn op bestaand materiaal. Dat betekent dat je geen risico loopt op inbreuk op auteursrechten, omdat de afbeeldingen speciaal voor jou worden gemaakt.
Helemaal aanpasbaar
Je kunt AI-gegenereerde afbeeldingen helemaal aanpassen aan jouw wensen. Denk aan kleurenschema’s, samenstellingen en stijlen. Zo kun je visuele content maken die naadloos aansluit bij je merk of boodschap.
Tijd- en kostenbesparing
Afbeeldingen maken met behulp van AI kan veel sneller en goedkoper zijn dan traditionele fotografie of illustraties maken. Je bespaart dus tijd en geld ten opzichte van het zoeken en kopen van stockfoto’s.
Schaalbaar
AI kan in grote hoeveelheden beeldmateriaal genereren, wat handig is voor projecten waarbij je veel visuele content nodig hebt.
Er zijn verschillende AI-tools en -platforms die je kunt verkennen om je eigen afbeeldingen te genereren. Deze aanpak kan niet alleen zorgen voor unieke visuele content, maar ook de stress verminderen die komt kijken bij het omgaan met auteursrechten. De afbeelding die je boven deze blog ziet, is gemaakt met Dall-E van OpenAI.
